สมเด็จพระบรมราชชนกทรงเอาใจใส่และทรงงานอย่างหนักทั้งในด้านการวางแผน งานด้านบริหาร การจัดหลักสูตรแพทยศาสตร์ และการทรงสอนด้วยพระองค์เองในวิชาชีววิทยาและวิชาประวัติศาสตร์ พระองค์ทรงงานอยู่ที่ประเทศไทยถึงเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1925 ก็ทรงพาครอบครัวไปประทับที่เยอรมนีเพื่อรักษา พระองค์เนื่องจากพระสุขภาพไม่ดี และเพื่อทรงเรียนต่อวิชาแพทย์ที่เคยทรงเรียนที่มหาวิทยาลัย ฮาร์วาร์ดค้างไว้เพียง ครึ่งหลักสูตร แต่ท้ายที่สุดมิได้ทรงเรียนที่เยอรมนีด้วยมีพระราชกิจในเมืองไทย เสด็จกลับมาเพียงพระองค์เดียว ส่วนหม่อมสังวาลย์และพระโอรสธิดาอยู่ที่ฝรั่งเศส แล้วมาอยู่ที่สวิตเซอร์แลนด์
|